Εκδήλωση στη Θεσσαλονίκη την Πέμπτη (11/5)
Δεκτή έκανε εν μέρει το Μονομελές Πρωτοδικείο Αθήνας την εκδικητική αγωγή μορφής SLAPP του Ευστάθιου Λιάλιου, υψηλόβαθμου στελέχους της εταιρείας «Ελληνικός Χρυσός» κατά του συνεταιριστικού δημοσιογραφικού ιστοτόπου Alterthess και της δημοσιογράφου Σταυρούλας Πουλημένη, επιδικάζοντας σε βάρος τους 3.000 ευρώ ως αποζημίωση για ηθική βλάβη.
Η αγωγή εκδικάστηκε στις 19 Μαΐου του 2022 και με αυτή ζητούνταν 100.000 ευρώ ως αποζημίωση λόγω ηθικής βλάβης για δημοσίευμα του ειδησεογραφικού site στις 27 Οκτωβρίου του 2020, με την κατηγορία της παράνομης επεξεργασίας προσωπικών δεδομένων που σχετίζονται με ποινική καταδίκη. Υπενθυμίζεται ότι το δημοσίευμα με τίτλο «Δύο υψηλόβαθμα στελέχη της Ελληνικός Χρυσός καταδικάστηκαν για ρύπανση του νερού στην Βόρεια Χαλκιδική» αφορούσε την καταδίκη του ενάγοντα και ενός άλλου υψηλόβαθμου στελέχους της εταιρείας «Ελληνικός Χρυσός» σχετικά με τη ρύπανση των επιφανειακών υδάτων και την υποβάθμιση του περιβάλλοντος μέσα από μια σειρά παραβάσεων της περιβαλλοντικής νομοθεσίας. Μάλιστα, αυτές οι παραβάσεις βεβαιώθηκαν από την Επιθεώρηση Μεταλλείων, από πολυσέλιδα πορίσματα και μαρτυρίες υπαλλήλων.
Το δικαστήριο έκανε εν μέρει δεκτή την αγωγή του Ευστάθιου Λιάλιου υποστηρίζοντας, μεταξύ άλλων, ότι στο εν λόγω δημοσίευμα η συνάδελφος Σταυρούλα Πουλημένη προχώρησε σε παράνομη επεξεργασία των προσωπικών του δεδομένων εφόσον καταχώρησε την καταδίκη του στο ρεπορτάζ χωρίς να λάβει τη ρητή συγκατάθεσή του. Συγκεκριμένα, έκρινε ότι η επεξεργασία δεν υπαγορευόταν από ανάγκη πληροφόρησης του κοινού η οποία, σύμφωνα με την απόφαση, μπορούσε να επιτευχθεί με την απλή καταγραφή του γεγονότος, χωρίς την ταυτόχρονη δημοσίευση των στοιχείων της ταυτότητας και της επαγγελματικής του ιδιότητας. Το δικαστήριο επιδίκασε στον ενάγοντα 3.000 ευρώ για την αποκατάσταση της ηθικής βλάβης που υποτίθεται ότι υπέστη.
Όπως αναφέρει χαρακτηριστικά το Alterthess: «πρόκειται για μια απόφαση που θέτει σε κίνδυνο το δικαίωμα στην ελευθερία της έκφρασης καθώς παραγνωρίζει ότι η δίκη αφορούσε ένα ζήτημα δημοσίου συμφέροντος, κριτήριο το οποίο θέτει τόσο η νομοθεσία, όσο και η νομολογία των εθνικών και υπερεθνικών (Ευρωπαϊκό Δικαστήριο Δικαιωμάτων του Ανθρώπου) δικαστηρίων. Παράλληλα αγνοεί το γεγονός ότι δεν μπορεί να υπάρξει δημοσιογραφία που να αναφέρεται σε δημόσια πρόσωπα, όπως ο ενάγων, με αρχικά ονομάτων και υπονοούμενα. Επίσης, επρόκειτο για μια απόφαση που εκφωνήθηκε δημόσια ενώπιον ακροατηρίου, σε μια δίκη για την οποία υπήρχε ενδιαφέρον όχι μόνο από την τοπική κοινωνία της Χαλκιδικής αλλά από το σύνολο της ελληνικής κοινωνίας. Όπως είναι γνωστό, η εξόρυξη χρυσού στην Χαλκιδική και συνολικά η δραστηριότητα της εταιρείας έχει φέρει ήδη βαθύ πλήγμα στο περιβάλλον και συνολικά στην κοινωνική ζωή των κατοίκων της ΒΑ Χαλκιδικής. Επιπλέον, πολλές βεβαιώσεις παραβάσεων έχουν επικυρωθεί από τις αρμόδιες υπηρεσίες ενώ η πρόσφατη ανακοίνωση της εταιρείας για έναρξη των εξορύξεων στις Σκουριές ξεσηκώνει πλήθος αντιδράσεων».
»Συνεχίζουμε να πιστεύουμε ότι επρόκειτο για μια αγωγή SLAPP με στόχο τον εκφοβισμό μας και το σταμάτημα κάθε ενασχόλησης με τις επιπτώσεις της δραστηριότητας μιας πολυεθνικής, η οποία πρέπει να υπόκειται σε δημόσιο και κοινωνικό έλεγχο. Αν δεν υπάρχει πληροφόρηση για τα πεπραγμένα της, πώς θα επιτευχθεί αυτός ο σκοπός; Πώς θα γνωρίζει κάθε πολίτης τι έχει συμβεί στο περιβάλλον στο οποίο ζει; Πώς θα γνωρίζει τους κινδύνους που απειλούν την υγεία του; Μια τέτοια απόφαση, όμως, αποτελεί και συνολικά πλήγμα για την ερευνητική δημοσιογραφία. Επιπλέον εγκυμονεί τον κίνδυνο να προκαλέσει βιομηχανία παρόμοιων διώξεων κατά δημοσιογράφων και πολιτών», καταλήγει. Και γνωστοποιεί ότι θα κατατεθεί έφεση επί της απόφασης.
Ανακοίνωση έξι διεθνών οργανώσεων Τύπου
Την απογοήτευσή του για την πρόσφατη δικαστική απόφαση σχετικά με την αγωγή SLAPP κατά του ανεξάρτητου ελληνικού μέσου ενημέρωσης Alterthess και της Σταυρούλας Πουλημένη εκφράζει το Διεθνές Ινστιτούτο Τύπου (International Press Institute) μαζί με τους εταίρους του στο Media Freedom Rapid Response (MFRR).
Το Διεθνές Ινστιτούτο Τύπου σημειώνει μεταξύ άλλων αναφερόμενο στην καταδικαστική απόφαση πως «το Πρωτοδικείο της Αθήνας απέρριψε τον ισχυρισμό του Λιάλιου για δυσφήμιση, αλλά τάχθηκε υπέρ του ενάγοντος όσον αφορά τον ισχυρισμό του για παραβίαση του Γενικού Κανονισμού Προσωπικών Δεδομένων της Ευρωπαϊκής Ενωσης (GDPR), επιδικάζοντας αποζημίωση για “ηθική βλάβη”».
«Αν και η αποζημίωση ήταν σημαντικά χαμηλότερη από τα 100.000 ευρώ που είχε αρχικά ζητηθεί, πιστεύουμε ότι οι επιπτώσεις αυτής της απόφασης ξεπερνούν κατά πολύ τα χρηματικά όρια και αγγίζουν αρχές θεμελιώδεις για την ελευθερία των μέσων ενημέρωσης», σημειώνει το IPI εξηγώντας ότι «με την καταδίκη μιας δημοσιογράφου για τη δημοσιοποίηση λεπτομερειών σχετικά με μια πρωτοβάθμια ποινική καταδίκη, η ετυμηγορία του δικαστηρίου υπονομεύει τις αρχές τόσο της ανοικτής δικαιοσύνης όσο και του δικαστικού ρεπορτάζ. Η εν λόγω δίκη διεξήχθη σε ανοικτή συνεδρίαση, χωρίς περιορισμούς στην ενημέρωση, και η πρωτοβάθμια ετυμηγορία ανακοινώθηκε δημοσίως στο δικαστήριο. Η αναφορά ειδήσεων σχετικά με την καταδίκη, συμπεριλαμβανομένων των ονομάτων και των θέσεων των ατόμων, αποτελεί συνήθη δημοσιογραφική πρακτική σε όλο τον κόσμο», σημειώνει στην ανακοίνωση που συνυπογράφει με άλλες πέντε οργανώσεις για την Ελευθερία του Τύπου.
Όπως αναφέρει η σχετική ανακοίνωση των έξι οργανώσεων, «οι πολίτες που ζουν στη Χαλκιδική και τη Βόρεια Ελλάδα έχουν δικαίωμα να λαμβάνουν έγκαιρη ενημέρωση για τα άτομα που κρίνονται ένοχα σε πρώτο βαθμό, ειδικά όταν πρόκειται για ένα θέμα σοβαρού δημόσιου ενδιαφέροντος, όπως η ρύπανση των υδάτων στην περιοχή τους. Συνεπώς, το δικαίωμα των μέσων ενημέρωσης να δημοσιεύουν τέτοιες πληροφορίες υπερτερεί σαφώς της προσδοκίας ιδιωτικότητας ενός καταδικασθέντος ατόμου. Παρόλο που οι καταδικαστικές αποφάσεις των στελεχών μπορεί αργότερα να ανατράπηκαν, τον Οκτώβριο του 2020 ήταν σαφώς προς το δημόσιο συμφέρον να αναφερθεί το πρώτο στάδιο της δικαστικής διαδικασίας».
Οι διεθνείς οργανώσεις τονίζουν ότι η απόφαση αυτή δημιουργεί ένα επικίνδυνο νομικό προηγούμενο. «Εάν η απόφαση αυτή ισχύσει, θα μπορούσε να προκαλέσει ένα κύμα παρόμοιων αγωγών που θα βασίζονται στον ΓΚΠΔ για τη φίμωση της δημοσιογραφικής πληροφόρησης δημόσιου συμφέροντος και τη διατήρηση ορισμένων πληροφοριών ως μυστικών. Συνεπώς, η απόφαση αυτή κινδυνεύει να ενθαρρύνει άλλα ισχυρά άτομα ή εταιρείες να χρησιμοποιήσουν τους κανονισμούς του ΓΚΠΔ για να προσπαθήσουν να κρατήσουν ορισμένες πληροφορίες ή ονόματα εκτός δημόσιας σφαίρας. Πιστεύουμε, επομένως, ότι η απόφαση αυτή αποτελεί απειλή για την ελευθερία του Τύπου στην Ελλάδα, η οποία ήδη βρίσκεται υπό σημαντική πίεση».
Εκδήλωση για τις αγωγές SLAPPs
Ως μια απάντηση της ανεξάρτητης δημοσιογραφίας και των κοινωνικών κινημάτων to Alterthess διοργανώνει εκδήλωση με θέμα «Η ελευθερία του Τύπου στη δίνη των αγωγών SLAPP» την Πέμπτη 11 Μαΐου στις 19:00, στο Κοινωνικό Κέντρο/ Στέκι Μεταναστών (Βαλαωρίτου 20, 6ος όροφος, Θεσσαλονίκη).
Στην εκδήλωση θα μιλήσουν:
– Μάχη Νικολάρα, δημοσιογράφος ΕΡΤ, μέλος ΔΣ ΕΣΗΕΑ.
– Θοδωρής Χονδρόγιαννος, δημοσιογράφος, Reporters United.
– Τάσος Σαραντής, δημοσιογράφος, Εφημερίδα των Συντακτών.
– Σταυρούλα Πουλημένη, δημοσιογράφος, Alterthess.
Παρεμβαίνουν:
– Μαρίνα Μεϊντάνη, δημοσιογράφος, μέλος του «Ασύνταχτου Τύπου», συνδικαλιστικού σχήματος στην Ένωση Συντακτών Ημερήσιων Εφημερίδων Μακεδονίας – Θράκης (ΕΣΗΕΜΘ).
– Χαράλαμπος Κουρουνδής, δικηγόρος, διδάκτορας Νομικής Σχολής ΑΠΘ και διδάσκοντας Συνταγματικού Δικαίου ΔΠΘ και ΕΑΠ.
– Γιώργος Χρηστίδης, δημοσιογράφος, μέλος Δ.Σ. Ένωσης Ανταποκριτών Ξένου Τύπου
Για την οικονομική ενίσχυση του Alterthess την ημέρα της εκδήλωσης θα πραγματοποιηθεί μπαζάρ βιβλίου από τις 18:00 στο εντευκτήριο του Κοινωνικού Κέντρου/ Στέκι Μεταναστών.
Από την πλευρά μας, ως συνέλευση εργαζομένων και ανέργων στο χώρο των μέσων ενημέρωσης, δηλώνουμε την αμέριστη συμπαράστασή μας και την αλληλεγγύη μας στη Σταυρούλα Πουλημένη και στο Alterthess.
Με όπλο την αλληλεγγύη, η βιομηχανία των αγωγών SLAPPs εναντίον δημοσιογράφων και κινημάτων που αντιστέκονται θα καταρρεύσει.
Συνέλευση εργαζομένων/ανέργων/φοιτητών στα ΜΜΕ