Η φετινή γιορτινή ατμόσφαιρα των Χριστουγέννων συνοδεύεται με ανάμεικτα συναισθήματα που προκαλεί η οικονομική κρίση των ημερών μας αλλά και οι αναδυόμενες παρενέργειες αυτής στη γιορτινή αγορά. Μειωμένος τζίρος για τα καταστήματα, άφθονη βιτρινοθεραπεία, γκρίνια των καταναλωτών για υψηλές τιμές, έκτακτα μέτρα τόνωσης της αγοράς και πάει λέγοντας. Αλλά, πάνω-κάτω, αυτά επαναλαμβάνονται σχεδόν κάθε χρόνο με κάποιες μικροπαραλλαγές. Για τον τζίρο τώρα φταίει η οικονομική κρίση, άλλοτε οι «ορδές βαρβάρων» των Δεκεμβριανών. Για τις υψηλές τιμές σήμερα φταίει και πάλι η οικονομική κρίση , άλλοτε έφταιγαν οι μεσάζοντες κερδοσκόποι, η ακριβή βενζίνη, το ακριβό πετρέλαιο, κτλ. Τα μέτρα τόνωσης αγοράς άλλοτε παίρνονται από κράτος και εμπορικούς συλλόγους, σήμερα παρόμοια μέτρα υιοθετεί ο ΣΚΑΪ και διάφοροι άλλοι καλοθελητές. Μέτρα που μεταφράζονται σε περιόδους προσφορών, σε εορταστικά events στις εμπορικές οδούς της πόλης ή και σε έκτακτα εορταστικά ωράρια (δηλαδή, έκτακτες υπερωρίες).
Φέτος, όμως, πολύς λόγος γίνεται για το ζήτημα των φόρων. Ούτως ή άλλως, η ατζέντα της φορολογίας είναι αυτή που κράτησε η νέα διακυβέρνηση για να ανοίξει λίγο πριν το χρονικό ορόσημο των 100 ημερών διακυβέρνησης. Δηλώσεις για το αφορολόγητο, μέτρα περί την καταβολή αποδείξεων με τη φορολογική δήλωση, ανησυχίες για το δημόσιο έλλειμμα και άλλα πολλά βομβαρδίζουν την καθημερινότητά μας. Όλα αυτά με φόντο την οικονομική κρίση και, βέβαια, την επερχόμενη κάθοδο των ελεγκτών της Ευρωπαϊκής Τράπεζας προς τα μέρη μας και τον κίνδυνο της δημοσιονομικής επιτήρησης.
Μια άλλη δεύτερη, εξίσου μικρή, εισαγωγή.
Για όποιον και όποια έστω και μια φορά έχει περπατήσει στο εμπορικό κέντρο της αθηναϊκής μητρόπολης θα του είναι γνωστή η παρακάτω φιγούρα: αφρικανός, με λευκό πανί σαν μπόγο στην πλάτη και περιεχόμενο τσάντες, ζώνες και άλλα παρόμοια εμπορεύματα. Πρόκειται για τους μικροπωλητές που συνωστίζονται γύρω και μέσα στις καταναλωτικές ζώνες της Αθήνας και απλώνουν την πραμάτεια τους επιζητώντας το μεροκάματο ανάμεσα στις βιτρίνες των πολυκαταστημάτων της Σταδίου, της Αιόλου, της Ερμού, της Αθηνάς και άλλων λιγότερο γνωστών οδών όπως η Αγ. Μάρκου, η Αδριανού και άλλες. Στην πλειοψηφία τους πρόκειται για αφρικανούς μετανάστες αλλά εξίσου σημαντική μερίδα αυτών αποτελούν οι Μπαγκλαντεσιανοί, οι Πακιστανοί, κ.α. Μέχρι πριν κάποια χρόνια πολλοί ήταν και οι μικροπωλητές που κατάγονταν από την Κίνα αλλά εδώ και καιρό πλέον έχουν πάρει τον ρόλο των προμηθευτών όλων των υπολοίπων μικροπωλητών αφού «κατάφεραν» στην πλειοψηφία τους ν’ανέβουν σκαλοπάτια στην ιεραρχία του (λιανικού ή χονδρικού) εμπορίου. Εξίσου γνωστό θα ’ναι και το καθημερινό κυνηγητό που δέχονται οι μικροπωλητές από τη Δημοτική Αστυνομία που αποτελεί σχεδόν αποκλειστικό έργο της, καθώς και από τις «συμβατικές» δυνάμεις της ΕΛ.ΑΣ. Διώκονται πρωτίστως καθότι θεωρητικά ασκούν παράνομο εμπόριο και δευτερευόντως για την παράνομη κατάληψη πεζοδρομίου, όταν απλώνουν τα σεντόνια με τα εμπορεύματα. Όλα αυτά στη γλώσσα των δικαστών και των δικηγόρων. Η αλήθεια που περιγράφεται με πιο απλά λόγια περιέχει την κατά καιρούς προσπάθεια να ελεγχθεί και να περιοριστεί (προφανώς όχι να απαγορευτεί και να παταχθεί πλήρως) το «παρα-εμπόριο» καθώς και το συνηθισμένο «σουλούπωμα» της Ερμού ώστε να φαίνονται περισσότερο οι κούκλες και οι βιτρίνες των πολυκαταστημάτων (πολυεθνικών ή ντόπιων) αντί για τους μπόγους των μικροπωλητών. Το σουλούπωμα και ο έλεγχος άλλοτε παίρνουν την μορφή των κυνηγητών ενάντια στους μικροπωλητές ώστε να μην προσεγγίζουν την περιοχή ή να μην προλαβαίνουν να στήσουν την πραμάτεια τους και άλλοτε τον άγριο ξυλοδαρμό τους, την κατάσχεση των εμπορευμάτων, την καταστροφή των καρτών τους με γνωστό ετσιθελισμό των αστυνομικών οργάνων.
Και ας μπούμε στο ψητό…
Την τελευταία εβδομάδα, τα δελτία ειδήσεων των ευαγών ιδιωτικών και κρατικών τηλεοπτικών ιδρυμάτων γέμισαν με ρεπορτάζ για «τους παράνομους μικροπωλητές και το ανεξέλεγκτο παραεμπόριο που βασιλεύει στο κέντρο της Αθήνας». Το απεγνωσμένο ύφος των ρεπόρτερ για την κρατική ολιγωρία και αδιαφορία συνοδευόταν από την οργισμένη αντίδραση του «κόσμου του εμπορίου» που ασφυκτιά μέσα στους χαμηλούς τζίρους και τα περιορισμένα έσοδα. «Δεν μας έφτανε ο ανταγωνισμός μεταξύ μας, έχουμε και τους μικροπωλητές που πουλάνε φτηνά και δεν δίνουν αποδείξεις» θα τολμήσει να πει ο απεγνωσμένος καταστηματάρχης σε κατάσταση (κερδοσκοπικού?) αμόκ. Έτσι, απ’ τη μια τα δελτία ειδήσεων μας καλούν στην εορταστική ατμόσφαιρα της βιτρίνας, της κατανάλωσης, του carouzel, του φυλασσόμενου χριστουγεννιάτικου δέντρου, των εκατομμυρίων ενεργοβόρων λαμπιονιών που κοσμούν την πόλη μας και απ’ την άλλη μας προειδοποιούν για την «παραφωνία» των μεταναστών-μικροπωλητών που «λυμαίνονται πέρα απ’ τα την πατρίδα μας και τα δημόσια ταμεία της αφού δεν πληρώνουν φόρους». Όλα τα παραπάνω, με μια σχεδόν γραμμική σχέση, οδηγούν στα αποτελέσματα τα οποία είδαμε αυτές τις μέρες στους δρόμους του κέντρου. Λυσσασμένοι αστυνομικοί να ακολουθούν κατά πόδας ομάδες μικροπωλητών, αφιονισμένοι υπάλληλοι της δημοτικής αστυνομίας να ψάχνουν μετανάστες ώστε να τους καταδώσουν στους ανωτέρους τους και οξύθυμοι μαγαζάτορες να βγάζουν κηρύγματα μίσους για τους βαρβάρους μικροπωλητές που τους παίρνουν την πελατεία…Ενίοτε υπήρξαν και στιγμές σύμπραξης που πήραν την μορφή αληθινών πογκρόμ ενάντια σε μικροπωλητές μέσα σε κεντρικούς δρόμους όπως η Ερμού.
Μερικά απ’ αυτά.
Πρωί Τρίτης 29/12. Ομάδα μικροπωλητών καταδιώκεται από ορδές μπάτσων (δημοτικών και κρατικών) πέριξ της Ερμού. Ο τελευταίος άτυχος μετανάστης σκοντάφτει και πέφτει. Αμέσως, οι «προστάτες του πολίτη» σπεύδουν να του προσφέρουν τις πρώτες…κλωτσιές ενώ είναι ακόμα στο έδαφος. Συλλαμβάνεται και μεταφέρεται στο Α.Τ Ακροπόλεως απ’ όπου την επομένη μεταφέρεται στα δικαστήρια Ευελπίδων κατηγορούμενος για αντίσταση και απείθεια κατά της αρχής. Παίρνει αναβολή για τις 12 Ιανουαρίου.
Απόγευμα Τετάρτης 30/12. Συμβολή οδών Ευαγγελιστρίας και Καλαμιώτου. Δημοτόμπατσος που επιβαίνει σε μηχανή βάζει τρικλοποδιά σε μικροπωλητή που απομακρύνεται μαζί με άλλους μετανάστες από την περιοχή λόγω αστυνομικής παρουσίας. Ο Σενεγαλέζος μετανάστης προσγειώνεται στην άσφαλτο με το κεφάλι και χάνει για λίγο τις αισθήσεις του. Ο ήρωας δημοτόμπατσος τον κλωτσά επανειλημμένως στα πλευρά και στο κεφάλι ενώ καταφθάνουν και αστυνομικοί. Ο «καβαλάρης» αποχωρεί και αναλαμβάνουν οι μπάτσοι όπου τον σέρνουν, με λίγες κλωτσιές και μπουνιές, και τον τοποθετούν σε ένα διπλανό πεζούλι. Εκεί, επεμβαίνουν περαστικοί αλλά και καταστηματάρχες με φωνές και βρισιές ενάντια στους μπάτσους ενώ κάποιοι κάνουν ένα κλοιό γύρω από τον τραυματισμένο. Οι μπάτσοι απαιτούν από τους αντιδρώντες να φύγουν ενώ αυτοί απαντούν έμπρακτα ότι δεν τον παραδίνουν στους μπάτσους παρά μόνο στο ασθενοφόρο που έχουν καλέσει. Ύστερα από 20 λεπτά αναμονής και ενώ οι μπάτσοι έχουν πολλαπλασιαστεί ο μετανάστης μεταφέρεται στο ασθενοφόρο και οι μπάτσοι απαιτούν τα χαρτιά του. Ένας εξυπνάκιας Ζητάς προλαβαίνει και τα παίρνει αναφωνώντας ότι είναι πλαστά κάτι που ο μετανάστης πεισματικά αρνείται. Ο μπάτσος κρατά τα χαρτιά και το ασθενοφόρο οδεύει για τον Ερυθρό Σταυρό.
Εκεί, ο μετανάστης συνοδεύεται από 2 ένστολους οι οποίοι κάνουν ό, τι μπορούν για να περάσει απαρατήρητο το περιστατικό. Φωνάζουν στους γιατρούς να επισπεύσουν την διαδικασία, τον μεταφέρουν οι ίδιοι δεξιά-αριστερά κ.α. Όταν θ’ αντιληφθούν την παρουσία αλληλέγγυων που έφτασαν για να βοηθήσουν τον μετανάστη, μαζεύονται και περιορίζονται στα δέοντα. Όταν οι εξετάσεις είναι έτοιμες, οι μπάτσοι προσπαθούν να πάρουν τον μετανάστη και να τον μεταφέρουν στο Α.Τ Ακροπόλεως αφού θεωρείται κρατούμενος. Στην ερώτηση « με ποιες κατηγορίες;», απαντούν το αφοπλιστικό «δεν γνωρίζουμε, ελάτε στο Α.Τ». Επίσης, προσπαθούν να τον φυγαδεύσουν χωρίς ο ασθενής να πάρει αντίγραφα της γνωμάτευσης των ιατρών. Μια λεπτομέρεια που ακούγεται ασήμαντη αλλά κάπως έτσι εξαφανίζονται ή «χρίζουν έρευνας» περιστατικά ξυλοδαρμών από αστυνομικά όργανα.
Στο Α.Τ Ακροπόλεως ενημερωνόμαστε ότι ο μετανάστης κατηγορείται για αντίσταση κατά της αρχής, απείθεια, φθορές και…απουσία χαρτιών! Έτσι, απλά.
Να αναφέρουμε ότι κατά την παραμονή αλληλέγγυων στον Ερυθρό Σταυρό εισήχθη και άλλος ένας μετανάστης-μικροπωλητής μετά από ξυλοδαρμό αστυνομικών στην οδό Περικλέους. Αποδεικτικά στοιχεία αποτελούν οι μαρτυρίες φίλων του μετανάστη που ήταν παρόντες καθώς και το γεγονός ότι ο μετανάστης μεταφέρθηκε στο νοσοκομείο με…περιπολικό το οποίο αμέσως εξαφανίστηκε. Άραγε, θα έχει καταγραφεί αυτή η διαδρομή στο βιβλίο κίνησης του Α.Τ.Ακροπόλεως; Ας αναφερθεί ότι ο εν λόγω μετανάστης αδυνατούσε να μιλήσει αφού έφερε χτυπήματα στο στήθος και τα πλευρά του.
Πέμπτη πρωί 31/12. Δικαστήρια Ευελπίδων. Μπροστά από το κτίριο της Εισαγγελίας πλημμελειοδικών, σταματά αστυνομικό φορτηγάκι και «ξεφορτώνει» 5 αφρικανούς μετανάστες. Όλοι το προηγούμενο βράδυ βρισκόντουσαν στα κρατητήρια του Α.Τ. Ακροπόλεως. ανάμεσά τους και ο μετανάστης που χθες ήμασταν μαζί στον Ε.Σταυρό. Αμέσως, πληροφορούμαστε τα εξής:
1. Ο μετανάστης ξυλοκοπήθηκε εκ νέου στο Α.Τ. Ακροπόλεως από τον αφιονισμένο μπάτσο που τον συνόδεψε στο νοσοκομείο επειδή «τον καθυστέρησε». Στο έργο του, τον συνέδραμαν οικειοθελώς άλλοι 10 συνάδελφοί του στον 1ο όροφο του Α.Τ.
2. Οι 5 μετανάστες συνελήφθησαν στο ίδιο σημείο (Καλαμιώτου και Ευαγγελιστρίας) και κατηγορούνται για αντίσταση κατά της αρχής και πρόκληση φθορών από κοινού.
3. Η κατηγορία της φθοράς προέρχεται από ιδιοκτήτη γειτονικού καφέ του οποίου γρατσουνίστηκαν 3 καρέκλες μετά από τον συνωστισμό 30 μεταναστών και 50 μπάτσων κάθε είδους στο σημείο της σύλληψης.
4. Όλοι οι μετανάστες έχουν εισπράξει μερικές μπουνιές από διάφορους μπάτσους που έτυχε να περάσουν από το κρατητήριο.
Σύντομο Χριστουγεννιάτικο διάλειμμα, σχετικό με την αστική δικαιοσύνη
Τα δικαστήρια είναι σχεδόν νεκρά και οι μόνοι που κυκλοφορούν είναι ένστολοι και μετανάστες, τσιγγάνοι και ανήλικοι με χειροπέδες ή χωρίς. Όλοι αυτοί δικάζονται στην αίθουσα 7 από τριμελές πλημμελειοδικείο. Άλλη μια ρουτινιάρικη μέρα για τους υπαλλήλους της Ελληνικής Δικαιοσύνης, που βιάζονται να ξεμπερδέψουν με τους μικρούς Αγιάννηδες και υπόλοιπους παραβάτες του νόμου για να χαρούν με την ησυχία τους το “χριστουγεννιάτικο πνεύμα”. Από το εδώλιο περνάνε ένα σωρό άραβες) κι αφρικανοί μετανάστες χωρίς χαρτιά, ρωτούνται για το λόγο που κατέχουν πλαστά έγγραφα, ψελλίζουν ότι “ήρθαν για δουλειά” ή “για να πάνε Ιταλία”, ο εισαγγελέας προτείνει 3μηνη φυλάκιση με αναστολή, οι δικαστές εγκρίνουν κι οι μετανάστες αφήνονται (προσωρινά), έχοντας κατοχυρωθεί κι επίσημα από το ελληνικό κράτος ως παράνομοι και παραβάτες.
Η μονότονη και γραφεικρατική αυτή διαδικασία σπάει σε δυο περιπτώσεις. Δυο νεαροί άραβες μετανάστες συνελήφθησαν από έναν σεκιουριτά να έχουν βουτήξει τρόφιμα από ένα supermarket, συνολικής αξίας (κρατηθείτε) 60 ευρώ… Η δικαστίνα με “βαριά καρδιά” (λόγω των Χριστουγέννων μάλλον) καταδικάζει σε 6μηνη φυλάκιση και χρηματικό πρόστιμο 1500-2000 ευρώ, ενώ απευθύνεται προς τους μετανάστες λέγοντας: “δεν επιστρέφετε στην πατρίδα σας, να ψάξετε για καμιά δουλειά εκεί, να μην έχουμε ούτε εμείς, ούτε εσείς προβλήματα;“. Το χριστουγεννιάτικο πνεύμα πλυμμηρίζει την αίθουσα της Ευελπίδων με εικόνες αράβων και ευρωπαίων να ζούν και να δουλεύουνε ειρηνικά ο καθένας στην χώρα του, χωρίς ιμπεριαλιστικούς πολέμους, στρατούς “απελευθερωτών”, ανεργία, φτώχεια κι άλλες λεπτομέρειες που μάλλον δεν θα πέρασαν ποτέ από το μυαλό της δικαστίνας που παραπονιέται στους δύο φτωχοδιαβόλους για την “δουλειά” που φορτώνουν στην Ελληνική δικαιοσύνη…
Στη δεύτερη περίπτωση έχουμε πάλι shoplifting, αλλά αυτή την φορά δεν δικάζονται “ξένοι” που κλέψαν τρόφιμα, αλλά δυο Ελληνίδες κοπελες (18 και 19 χρονών) που κλέψαν καλλυντικά, μπιζού και δωράκια από ένα πολυκατάστημα Jumbo συνολικής αξίας 120 ευρώ. Η ειρωνεία και η αμηχανία έκδηλη στις ερωτήσεις των δικαστών και του εισαγγελέα, ενώ οι κοπέλες σιγοκλαίγοντας δέχονται τις κατηγορίες, δηλώνουν ότι οι γονείς τους δεν γνωρίζουν για την πράξη τους κι ότι δεν έχουν λεφτά για δικηγόρο. Ο εισαγγελέας προτείνει 3μηνη φυλάκιση με το ελαφρυντικό της μετεφηβικής ηλικίας. Η δικαστίνα δεν συμμερίζεται την επιείκια του (βαριεστημένου) εισαγγελέα, απέναντι στις δυο κοπέλες. “8μηνη φυλακιση χωρίς ελαφρυντικά με 3ετη αναστολή”. Ευκαιρεία για άλλο ένα χριστουγεννιάτικο κύρηγμα από μια 45χρονη δικαστίνα προς δυο “απολωλώτες” κοπέλες: “Η ζωή είναι αγώνας” (λέτε να ήταν κι αυτή στη Νομική και το Πολυτεχνείο το ’73;). “Μη νομίζετε ότι θα γλιτώσετε μυξοκλαίγοντας”. “Αύριο ξεκινάει μαι καινούρια χρονιά, σκεφτείτε τι λάθη κάνατε και φροντίστε να μην τα επαναλάβετε, αλλιώς την επόμενη φορά δεν θα σας δωθεί αναστολή”.
Και ξαναγυρίζουμε στους μετανάστες – μικροπωλητές
Μέσα σε αυτή την “γιορτινή” ατμόσφαιρα έρχεται κι η σειρά των 5 μεταναστών – μικροπωλητών. Αυτοί δικάζονται με διαδικασία αυτόφωρου και παίρνουν 3ημερη προθεσμία ν’ απολογηθούν (11 Ιανουαρίου) ενώ αφήνονται ελεύθεροι. Οι μπάτσοι με κεκτημένη ταχύτητα επιχειρούν να τους περάσουν χειροπέδες εντός της δικαστικής αίθουσας ώστε να τους μεταφέρουν στο Α.Τ. Ακροπόλεως και να «πάρουν τα πράγματά τους». Η άμεση παρέμβαση των αλληλέγγυων βάζει τα πράγματα στη θέση τους και η δικαστίνα φωνασκεί στους ένστολους κάτι περί ανθρώπινων δικαιωμάτων ενώ αυτοί γνέφουν καταφατικά και ειρωνικά.
Η παρουσία μας λίγο μετά στο Α.Τ. Ακροπόλεως ώστε να βοηθήσουμε τους μετανάστες να τακτοποιήσουν τις υποθέσεις τους «βγάζει» είδηση. Ο διάλογος χαμογελαστών μπάτσων στην είσοδο μας πληροφορεί ότι η επιχείρηση «καθαρή Ερμού» αποτελεί ρητή διαταγή από τον δήμαρχο Αθηνών, Νικήτα Κακλαμάνη.
Όλα τα παραπάνω γράφτηκαν όχι τόσο ώστε για να ενημερώσουν επί του θέματος. Όποιος θέλει να ενημερωθεί, μια περιήγηση στην Ερμού και μια προσπάθεια προσέγγισης των «πρωταγωνιστών» είναι αρκετή. Κυρίως γράφτηκαν ώστε να περιγραφεί η έκτακτη συνθήκη που κυριαρχεί αυτές τις μέρες στην περιοχή του Μοναστηρακίου και της Ερμού. Το σίγουρο είναι ότι τις επόμενες μέρες εν όψει κορύφωσης του καταναλωτικού οργίου, θα κορυφωθεί και η επιχείρηση «καθαρή Ερμού». Ύστερα, θα μπει κι αυτή στην καθημερινότητά της. Με την απροκάλυπτη βία, με τις εξόφθλαμες ανισότητες, με την αποκρουστική βαβούρα του καταναλωτισμού και την ενοχλητική ησυχία των περαστικών. Ας ελπίσουμε η ησυχία, η τάξη και η ασφάλεια να διαταραχθούν…με κάθε αφορμή.
Όταν οι συμπτώσεις επαναλαμβάνονται παύουν να είναι συμπτώσεις και άρα οι θεωρίες για μεμονωμένα περιστατικά καταρρέουν σαν χάρτινοι πύργοι. Ποιος ξεχνά τον Τόνυ Όνουα στην Καλαμαριά, τον Μοχάμεντ Καμράν στο Α.Τ. Νίκαιας, δεκάδες μετανάστες στο κολαστήριο της Πέτρου Ράλλη; Εμείς όχι.
Δεν πέφτουμε από τα σύννεφα. Ξέρουμε ότι τέτοια περιστατικά είναι πολύ συχνά στην ευρύτερη περιοχή. Άλλα θάβονται, άλλα αδυνατούν ν’ακουστούν και άλλα αποτελούν αφορμές να σπάσει η γυάλα και ν’ αποκαλυφθούν τα εγκλήματα που κρύβει (και προϋποθέτει) αυτή η εορταστική ατμόσφαιρα των ημερών. Είναι οι φορές που ξεχειλίζουν οι συνέπειες του πολεμικού μετώπου που περιβάλλει τις καλογυαλισμένες εμπορικές ζώνες που ξαποστέλνουν κάθε φτωχοδιάβολο, μετανάστη ή περίεργο που χαλά την εικόνα τους. Φορές που η αποχαυνωμένη μάζα των καταναλωτών ενοχλείται από φωνές διαμαρτυρίας, χειρονομίες αλληλεγγύης και κινήσεις αντίστασης.
Ένας συχνός περαστικός
